kancelariakietlinski » Zarządzanie majątkiem spadkowym – co można, a czego nie wolno spadkobiercom?

Przejęcie majątku spadkowego to nie tylko przywilej, ale również odpowiedzialność. Spadkobiercy, którzy zdecydują się na zarządzanie majątkiem po zmarłym, często zastanawiają się, co mogą z nim zrobić, a co wymaga szczególnej ostrożności lub jest zabronione. Ten artykuł przybliży zasady, którymi powinni kierować się spadkobiercy, aby odpowiednio zarządzać majątkiem spadkowym i unikać błędów prawnych.

1. Podstawy zarządzania majątkiem spadkowym – co należy wiedzieć?
Z chwilą śmierci spadkodawcy jego majątek przechodzi na spadkobierców, ale proces przejęcia i zarządzania nim wiąże się z pewnymi ograniczeniami i wymaga podjęcia określonych kroków formalnych. Dopóki postępowanie spadkowe nie zostanie zakończone, majątek pozostaje formalnie częścią masy spadkowej, a spadkobiercy nie mogą nim swobodnie dysponować.

2. Przyjęcie spadku – kiedy zaczyna się zarządzanie?
Przyjęcie spadku to pierwszy krok do zarządzania majątkiem po zmarłym. Spadkobiercy mają do wyboru trzy opcje:

Przyjęcie spadku wprost – przyjęcie pełnej odpowiedzialności za długi spadkowe.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – przyjęcie spadku z ograniczoną odpowiedzialnością za długi, tylko do wysokości wartości majątku.
Odrzucenie spadku – całkowite zrzeczenie się majątku i zobowiązań.
Przyjęcie spadku umożliwia spadkobiercom zarządzanie majątkiem, ale w praktyce pełną kontrolę nad nim zyskają oni dopiero po zakończeniu formalności spadkowych, takich jak uzyskanie sądowego postanowienia o nabyciu spadku lub notarialnego poświadczenia dziedziczenia.

3. Co można robić z majątkiem spadkowym przed zakończeniem postępowania spadkowego?
Do czasu formalnego przyjęcia spadku spadkobiercy są ograniczeni w zarządzaniu majątkiem. Powinni podejść do spraw związanych ze spadkiem z dużą ostrożnością, zwłaszcza w następujących aspektach:

Utrzymanie majątku – dbanie o nieruchomości, zabezpieczenie wartościowych przedmiotów, a także zarządzanie kontami bankowymi (bez możliwości ich opróżniania).
Drobne wydatki związane z majątkiem – spadkobiercy mogą ponosić koszty utrzymania majątku, np. opłaty za media, podatki od nieruchomości.
Wykonywanie zobowiązań zmarłego – jeśli zmarły pozostawił nieuregulowane rachunki czy faktury, spadkobiercy mogą je opłacać, by uniknąć wzrostu długów.
Przykład: Spadkobiercy odziedziczyli mieszkanie zmarłego. Mogą uiszczać czynsz i opłaty, aby uniknąć odłączenia mediów czy eksmisji.

4. Czego nie wolno robić z majątkiem spadkowym?
Do czasu prawnego zakończenia sprawy spadkowej spadkobiercy nie mogą:

Sprzedawać składników majątku – bez potwierdzenia dziedziczenia, sprzedaż czy darowizna nieruchomości jest niemożliwa.
Wypłacać pieniędzy z konta zmarłego – banki blokują konta spadkodawców do momentu przedłożenia dokumentu potwierdzającego dziedziczenie.
Zmieniać testamentu – spadkobiercy muszą postępować zgodnie z wolą zmarłego, jeśli pozostawił testament.
Przekraczać zakres swoich uprawnień – nie wolno podejmować działań, które mogłyby narazić majątek na straty (np. wynajmować mieszkania na zasadach korzystnych tylko dla jednej strony).

5. Dzielenie majątku między spadkobierców – jak to zrobić?
Po formalnym zakończeniu sprawy spadkowej spadkobiercy mają możliwość podziału majątku. Mogą to zrobić na dwa sposoby:

Podział umowny – gdy wszyscy spadkobiercy są zgodni co do podziału, mogą to zrobić samodzielnie. Najczęściej jest to podział majątku przez sprzedaż części składników i podział środków.
Podział sądowy – w przypadku braku porozumienia spadkobiercy mogą wystąpić do sądu o podział majątku. Sąd decyduje o podziale, np. przyznając nieruchomość jednemu ze spadkobierców i nakazując spłatę pozostałych.
Przykład: Spadkobiercy odziedziczyli dom i samochód. Mogą umówić się na sprzedaż obu składników lub ustalić, że jeden z nich przejmuje samochód, a drugi dom.

6. Czy spadkobiercy mogą inwestować majątek spadkowy?
Zainwestowanie majątku spadkowego, np. w zakup innych nieruchomości czy założenie lokat bankowych, jest możliwe, ale wymaga zgody wszystkich spadkobierców. Inwestycje muszą być również przeprowadzone tak, aby nie narazić majątku na straty. Warto także pamiętać, że inwestycje mogą prowadzić do problemów w przypadku przyszłego podziału majątku.

7. Długi spadkowe – co warto wiedzieć?
Dziedziczenie majątku wiąże się z przejęciem nie tylko aktywów, ale również pasywów, czyli zobowiązań finansowych zmarłego. Właściwe zarządzanie majątkiem spadkowym oznacza również rozważenie możliwości, takich jak:

Spłacenie długów spadkowych – dotyczy to zarówno pożyczek, kredytów, jak i innych zobowiązań.
Uregulowanie zaległych płatności – np. opłat za mieszkanie lub podatków.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza zabezpiecza spadkobierców przed koniecznością pokrywania długów przekraczających wartość majątku. Warto zasięgnąć porady prawnej, aby ustalić, które zobowiązania majątkowe są faktycznie obowiązkowe.

8. Odpowiedzialność karna za niewłaściwe zarządzanie majątkiem spadkowym
Spadkobiercy powinni pamiętać, że podejmowanie działań, które mogą narazić majątek na straty lub są sprzeczne z interesem innych spadkobierców, mogą prowadzić do odpowiedzialności prawnej. Działania takie jak celowe zaniżenie wartości składników spadku, ukrywanie przedmiotów majątku czy zbycie nieruchomości przed uzyskaniem potwierdzenia dziedziczenia mogą skutkować konsekwencjami prawnymi.

Podsumowanie

Zarządzanie majątkiem spadkowym jest procesem wymagającym dokładności, odpowiedzialności i znajomości przepisów prawa spadkowego. Pamiętaj, że zanim przejmiesz majątek zmarłego, warto zasięgnąć porady prawnej, aby uniknąć błędów i ryzyka odpowiedzialności finansowej czy karnej.

Jeśli mierzysz się z podobnym problemem zapraszam na bezpłatna konsultację telefoniczną

Adwokat Rajmund Kietliński +48 511 805 213